W myśl art. 85 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, zwanej dalej „Poś”, ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, w szczególności przez:

1. utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów lub co najmniej na tych poziomach;
2. zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane;
3. zmniejszanie i utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej poziomów docelowych albo poziomów celów długoterminowych lub co najmniej na tych poziomach.

Oceny jakości powietrza i obserwacji zmian, zgodnie art. 87 i art. 88 Poś, dokonuje się w ramach państwowego monitoringu środowiska, realizowanego wyłącznie przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, w określonych w drodze rozporządzenia strefach, które stanowią:

• aglomeracje o liczbie mieszkańców większej niż 250 tysięcy;
• miasta o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy;
• pozostałe obszary województw, niewchodzące w skład miast o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy oraz aglomeracji.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska, w terminie do dnia 30 kwietnia każdego roku, na podstawie wyników pomiarów lub innych metod oceny jakości powietrza, w tym modelowania matematycznego transportu i przemian substancji w powietrzu, dokonuje oceny poziomów substancji w powietrzu w danej strefie za rok poprzedni oraz odrębnie dla każdej substancji dokonuje klasyfikacji stref zgodnie z art. 89 ust. 1 Poś. Wyniki oceny oraz klasyfikację stref, Główny Inspektor Ochrony Środowiska niezwłocznie przekazuje zarządowi województwa.

Programy ochrony powietrza są aktami prawa miejscowego, których zadaniem jest poprawa jakości powietrza poprzez realizację działań naprawczych przez organy i podmioty w nich wskazane oraz doprowadzenie wskaźników poziomów zanieczyszczeń do poziomów dopuszczalnych lub docelowych.

Na podstawie art. 91 Poś zarząd województwa, w terminie 12 miesięcy od dnia otrzymania wyników oceny poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref, o których mowa w art. 89 ust. 1 Poś, opracowuje i przedstawia do zaopiniowania ministrowi właściwemu do spraw klimatu, właściwym wójtom, burmistrzom lub prezydentom miast i starostom projekt uchwały w sprawie programu ochrony powietrza, mającego na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych lub/i docelowych substancji w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji.

Sejmik województwa, w terminie 15 miesięcy od dnia otrzymania wyników oceny poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref, o których mowa w art. 89 ust. 1 Poś, określa, w drodze uchwały, programy ochrony powietrza.

Dla stref, w których został przekroczony poziom dopuszczalny albo poziom docelowy więcej niż jednej substancji w powietrzu, można sporządzić wspólny program ochrony powietrza dotyczący tych substancji

W związku z powyższym Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego określił:

1. „Program ochrony powietrza ze względu na przekroczenie poziomu docelowego benzo(a)pirenu dla strefy miasto Olsztyn” - Uchwałą Nr XXXI/614/13 z dnia 28 października 2013 r.
2. „Program ochrony powietrza dla strefy miasto Olsztyn ze względu na przekroczenie poziomu dopuszczalnego pyłu PM10” - Uchwałą Nr XIX/446/16 z dnia 30 sierpnia 2016 r.
3. „Program ochrony powietrza dla strefy warmińsko-mazurskiej ze względu na przekroczenie poziomu dopuszczalnego PM10 i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle PM10 wraz z planem działań krótkoterminowych” - Uchwałą Nr XVI/280/20 z dnia 26 maja 2020 r.
4. „Program ochrony powietrza dla strefy miasto Elbląg ze względu na przekroczenie poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle PM10 wraz z planem działań krótkoterminowych“ - Uchwałą Nr XVI/281/20 z dnia 26 maja 2020 r.

Plany działań krótkoterminowych tworzone są w związku z wystąpieniem w danej strefie ryzyka przekroczenia poziomu alarmowego, informowania, dopuszczalnego lub docelowego substancji w powietrzu.

Działania zawarte w planach działań krótkoterminowych mają na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia przekroczeń powyższych przekroczeń oraz ograniczenie skutków i czasu trwania zaistniałych przekroczeń.

Terminy wskazane przy programach ochrony powietrza stosuje się odpowiednio w przypadku planów działań krótkoterminowych, które zarząd województwa opracowuje i przedstawia do zaopiniowania właściwym wójtom, burmistrzom lub prezydentom miast i starostom, w przypadku otrzymania od Głównego Inspektora Ochrony Środowiska informacji o ryzyku wystąpienia w danej strefie przekroczenia poziomu alarmowego, informowania, dopuszczalnego lub docelowego substancji w powietrzu, a sejmik województwa określa w drodze uchwał.

Plany działań krótkoterminowych mogą stanowić integralną część programów ochrony powietrza lub być dokumentami autonomicznymi.

W związku z powyższym Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego określił:

1. „Plan działań krótkoterminowych dla strefy miasto Olsztyn ze względu na ryzyko wystąpienia przekroczenia poziomu docelowego benzo(a)pirenu w pyle PM10” - Uchwałą Nr XVI/282/20 z dnia 26 maja 2020 r.
2. „Plan działań krótkoterminowych dla strefy miasto Olsztyn ze względu na ryzyko wystąpienia przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10” - Uchwałą Nr XVI/283/20 z dnia 26 maja 2020 r.

AKTUALIZACJA

W przypadku stref, dla których programy ochrony powietrza zostały uchwalone, a poziomy dopuszczalne lub docelowe lub pułap stężenia ekspozycji są przekraczane w kolejnych latach, zarząd województwa jest obowiązany opracować projekt aktualizacji programu w terminie 3 lat od dnia wejścia w życie uchwały sejmiku województwa w sprawie programu ochrony powietrza, określając w nim działania ochronne dla grup ludności wrażliwych na przekroczenie, obejmujących w szczególności osoby starsze i dzieci. Sejmik województwa w terminie 2 miesięcy od dnia opracowania projektu aktualizacji programu ochrony powietrza określa, w drodze uchwały, aktualizację programu (art. 91 ust 9c Poś).

SPRAWOZDAWCZOŚĆ

W celu monitorowania przez Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego postępu realizacji działań naprawczych określonych w ww. Programach i Planach jednostki samorządu terytorialnego, instytucje i inne podmioty zobowiązane są do corocznego składania sprawozdań z realizacji tych działań, zgodnie ze swoimi kompetencjami, wyłącznie za pomocą platformy sprawozdawczej, służącej do elektronicznego raportowania efektów realizacji działań naprawczych określonych w programach ochrony powietrza oraz planach działań krótkoterminowych uchwalonych przez Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego.

Elektroniczny system sprawozdawczy (kliknij)

Terminy złożenia sprawozdania:

• programy ochrony powietrza określone dla strefy warmińsko-mazurskiej oraz dla strefy miasto Elbląg - corocznie do dnia 15 lutego po zakończeniu roku objętego okresem sprawozdawczym;
• programy ochrony powietrza określone dla strefy miasto Olsztyn - corocznie do dnia 30 kwietnia po zakończeniu roku objętego okresem sprawozdawczym.

Ponadto, organy wykonawcze powiatów zobowiązane są do corocznego przekazywania Zarządowi Województwa Warmińsko-Mazurskiego zestawienia informacji o nowych i zmienianych decyzjach administracyjnych, zawierających informacje o emisji zanieczyszczeń do powietrza, pozwoleniach na wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza, pozwoleniach zintegrowanych oraz informacji o przyjmowanych zgodnie z ustawą Poś zgłoszeniach eksploatacji instalacji.