Teatr im. Stefana Jaracza utworzony Zarządzeniem 616 Ministra Kultury i Sztuki z dnia 19 kwietnia 1949 r. o utworzeniu państwowego przedsiębiorstwa pod nazwą „Państwowy Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie” przejęty przez Samorząd Województwa Warmińsko - Mazurskiego zgodnie z Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 grudnia 1998 r. w sprawie wykazu instytucji o charakterze regionalnym wpisanych do rejestrów prowadzonych przez Wojewodów, podlegających przekazaniu do samorządów województw w celu ich prowadzenia, w ramach zdań własnych (Dz. U. z 1998 r. Nr 148, poz. 971), na postawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 31 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 207, poz. 1230) z dniem 1 stycznia 2012 r. stał się instytucją artystyczną w rozumieniu przepisów art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2012 r. poz. 406).